عملکرد روده ها

روده بزرگ

روده بزرگ Large intestine یا فراخ‌روده بخشی از لولهٔ گوارش پستانداران است که بین روده باریک و مخرج قرار دارد و شامل کورروده cecum و پس‌روده Colon و راست‌روده Rectum است. طول روده بزرگ حدود یک و نیم متر است. آب موجود در غذاها و همچنین بخشی از آبی که نوشیده‌ایم، در روده بزرگ بازجذب می‌شود و باعث می‌شود که مدفوع از حالت مایع به حالت جامد تبدیل شود.

چون عمل اصلی روده بزرگ هدایت مواد هضم نشده به خارج از بدن است و نقش جذبی مهمی ندارد، روده بزرگ فاقد چین و پرز است. روده بزرگ محل رشد باکتریهای فراوانی است که به صورت فلور نرمال روده زندگی می‌کنند و بخش عمده گاز مدفوع، حاصل فعالیت آن‌ها است. سلول‌های موجود در لایه مخاطی کولون، موکوس ترشح می‌کنند تا با لغزنده ساختن سطح مخاط به دفع مواد کمک کنند.

هنگامی که مدفوع به راست‌روده می‌رسد، بر اثر انقباضات واکنشی که در راست‌روده ایجاد می‌شود و ماهیچه‌های بندآورنده دریچه یا اسفنگتر مقعد را شل می‌کند، در نتیجه احساس دفع مدفوع به شخص دست می‌دهد. اسفنگترهای مقعد، ماهیچه‌های حلقوی شکلی هستند که کنترل باز شدن و بسته شدن مقعد را در اختیار دارند.

معمولاً حدود یک تا سه روز طول می‌کشد که غذا از دهان به مقعد برسد.

روده باریک
روده باریک طولانی‌ترین قسمت دستگاه گوارش است که حدود ۵ تا ۶ متر طول دارد. چون قطر این روده، باریک است (فقط ۲ تا ۴ سانتیمتر) به آن روده باریک یا روده کوچک گفته می‌شود (در مقایسه با روده بزرگ که قطرش ۶ سانتیمتر است).

اولین قسمت از روده باریک که بلافاصله پس از معده قرار دارد، اصطلاحاً دوازدهه یا دئودنوم (Duodenum) نامیده شده‌است. دوازدهه کوتاهترین قسمت از روده باریک است. دو قسمت دیگر از روده باریک، پس از دوازدهه قرار دارند. این دو قسمت به ترتیب عبارت‌اند از تهی‌روده و درازروده.

گوارش
وقتی غذا از معده وارد دوازدهه می‌شود، به علت مخلوط بودن با اسید معده، هنوز اسیدی می‌باشد. در محل دوازدهه، یک شیره گوارشی قلیایی به نام سدیم بیکربنات به این غذا اضافه می‌گردد تا حالت اسیدی آن را خنثی نماید. این شیره گوارشی از پانکراس یا لوزالمعده ترشح می‌گردد و حاوی آنزیم‌هایی است که باعث ادامه هضم غذا می‌شود.پانکراس می تواند می تواند تحت تاثیر هورمون سکرتین قرار بگیرد و ترشح بیکربنات سدیم را افزایش دهد. صفرا نیز کمی پس از ورود کیموس معده به درون دوازدهه در همین محل به غذا اضافه می‌گردد.صفرا فاقد آنزیم است و ترکیبی از نمک‌های صفراوی، بیکربنات سدیم، کلسترول و فسفولیپید لِسیتین است.

در روده باریک بر اثر عمل گوارش پروتئین‌ها به اسید آمینه‌ها، کربوهیدرات‌ها به گلوکز و سایر قندهای ساده‌تر، و چربی‌ها به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌گردند.لیپید ها (گلیسرول، اسیدهای چرب و مونوگلیسیرید ها) با قاعده انتشار از یاخته های پوششی روده باریک عبور کرده و با کمک شبکه آندوپلاسمی و جسم گلژیِ این یاخته ها دوباره به صورت تری‌گلیسیرید ساخته شده و سپس به همراه فسفولیپید ها و کلسترول ها و پروتئین ها به شکل ذرات کیلومیکرون با قاعده اگزوسیتوز از سلول خارج میشوند و جذب رگ های لنفی می گردد اما مستقیما وارد کبد نمی شود. سپس غذای گوارده از طریق دیواره روده باریک به جریان خون جذب می‌گردند. بر اثر انقباضات موجی شکل و منظم عضلات دیواره روده‌ها، غذا در طول روده حرکت کرده و به جلو می‌رود. این حرکت را اصطلاحاً پریستالسیس (peristalsis) یا حرکت کرمی می‌نامند.علاوه بر این حرکت حرکت قطعه قطعه کننده وجود دارد که به صورت انقباض های یک در میان می باشد.

دیواره روده‌ها صاف نیست بلکه دارای میلیون‌ها چین خوردگی است.پرز بر روی این چین ها ایجاد می شود.سطح غشای یاخته های پوششی روده باریک در سمت فضای روده چین می خورد و ریزپرز را به وجود می اورد. پرزها باعث می‌شوند که سطح وسیعی در روده‌ها ایجاد شود تا جذب غذاها بهتر صورت گیرد.

منبع : ویکی پدیا